Lời cuối sách của Tiểu Khả
Câu chuyện của Lập Đông và Tư Nguyên bắt nguồn từ một số người bạn, có thể nói là được xuất phát từ một câu chuyện có thật, trong quá trình viết tôi đã giảm bớt và thêm vào một số chi tiết theo ý muốn của mình. Hình tượng nhân vật Chu Lập Đông có thật, được Tử Quy nhắc đến. Anh ấy nói, bạn học của anh ấy thời đại học là Chu Lập Đông rất ưu tú, năng lực hoạt động xã hội rất tốt, làm chủ tịch ban chấp hành hội sinh viên; Tử Quy còn nói, Lập Đông là một nhân tài, tuấn tú nho nhã, đẹp trai hiếm có; Tử Quy cũng kể, Lập Đông văn phong nho nhã, lúc diễn thuyết có thể xuất khẩu thành chương… Một người như vậy rất hấp dẫn tôi, tôi hỏi: “Một người thiên bẩm như thế, không phải anh cũng yêu anh ấy chứ…?” Tử Quy cười, tỏ vẻ như “muốn chết thì nói trước”. Tôi giơ tay đầu hàng, “Phải rồi, em có thể gặp một nhân vật nổi tiếng như thế không?” Không ngờ, Tử Quy thở dài, “Số phận cậu ấy không ra sao.” Về việc không ra sao như thế nào, lúc đó tôi không hỏi. Sau đó, tôi cùng Tử Quy tham gia hội đồng niên, ăn ở Cửu Đầu Điểu ngoài cổng phía tây của đại học Giao thông (lúc đó đại học Giao thông Bắc Kinh có tên là đại học Giao thông Bắc Phương, khu vực bên ngoài cổng phía tây chưa bị di dời), mọi người gọi món gạo nếp hạt sen, một người bạn học của anh ấy thở dài: “Hồi đó, món này bọn mình gọi mỗi người hai đĩa, bởi vì có người thích ăn.” Người nói câu này chính là nhân vật Hoắc Yến Phi trong truyện. Hôm đó mọi người uống nhiều rượu nên hơi say, Hoắc công tử kể rất nhiều chuyện vui thời đại học, nhắc đến toà nhà học nghiên cứu sinh bây giờ là ký túc xá nam anh học hồi trước, lúc đó, anh ở tầng hai, nhìn thấy tầng dưới có người hôn nhau nên lấy một chậu nước lạnh hắt xuống, rơi đúng vào Chu Lập Đông và bạn gái cậu ấy, lúc đó, Chu Lập Đông đã cho anh một trận. Có người khác nhắc đến Chu Lập Đông nên tôi thầm nhớ đến cái tên này. Hoắc công tử nhắc đến đại học Giao thông là nói thao thao bất tuyệt, từ chuyện đánh nhau đến chuyện tham gia đội bóng chuyền, từ chuyện đấu trí với trưởng khoa đến chuyện phá hoại căng tin, tóm lại, dường như không có chuyện gì anh ấy không làm. Tôi chăm chú lắng nghe từ đầu đến cuối, hy vọng anh nhắc đến Chu Lập Đông nhưng không thấy. Sau đó tôi muốn hỏi nhưng mải nghe anh kể chuyện ăn trộm dưa hấu nên quên. Nguyên nhân của chuyện ăn trộm dư hấu là vì ông bán dưa trả thiếu cho Tỉnh Thành năm xu tiền thừa, nói thẳng ra là muốn kiếm ít tiền, nhưng đầu óc của Hoắc công tử tính toán rất nhanh, nhận ra nhầm lẫn của ông ta nên cãi nhau, ông chủ hàng đã bán dưa hấu nhiều năm, kiến thức nhiều, làm sao Hoắc công tử có thể cãi lại được? Hoắc Yến Phi bị thua nên bảo Tỉnh Thành về ký túc xá gọi thêm người, sau đó tất cả các nam sinh cùng khoá đều đến, mọi người giả vờ muốn mua dưa hấu, có người ở phía trước chọn dưa, có người ở phía sau trộm mang về ký túc, cùng nhau hợp tác, chẳng mấy chốc gần hết đống dưa, ông chủ hàng dưa lo lắng, phải nói tử tế với Hoắc công tử, mọi người mới buông tha. Theo lời kể của Hoắc công tử, lần đó số dưa ăn trộm được cả lớp ăn mấy ngày không hết. Câu chuyện vui của Hoắc công tử khiến mọi người cười đau bụng. Anh nói, đây không phải chuyện cười, chuyện Chu Lập Đông làm mới thú vị! Chu Lập Đông? Tôi đang muốn hiểu thêm về nhân vật xuất sắc khiến Tử Quy ca ngợi này, vội vàng giục Hoắc công tử kể. Anh cười nói: “Việc gì tôi phải kể? Tôi gọi điện cho cậu ấy, bảo cậu ấy đến đây kể.” Anh rút điện thoại ra định ấn số, liền bị Tỉnh Thành ngăn lại: “Chu Lập Đông đang bị bệnh, cậu gọi cậu ấy làm gì?” Về việc Chu Lập Đông bị bệnh gì, những người ở đó đều không nói. Tóm lại, hôm đó, tôi đợi rất lâu nhưng cuối cùng vẫn không gặp được người này. Quan hệ giữa Tỉnh Thành và Tử Quy không tồi, chuyện của Tỉnh Thành đều do Tử Quy kể. Đương nhiên, tranh thủ lúc gặp, tôi cũng muốn Tỉnh Thành chứng thực những chuyện này, anh ấy yên lặng không nói. Tỉnh Thành là một người như vậy, anh ấy không hay nói chuyện, nhưng lúc quen rồi, anh ấy lại nói rất nhiều. Tỉnh Thành họ Tạ, Tạ Tỉnh Thành, tôi không nhắc đến điều này trong truyện, có lẽ mọi người đều nghĩ anh ấy họ Tỉnh. Nhưng trên đời này đúng là có người họ Tỉnh. Tôi thấy cái tên Tỉnh Thành rất đẹp, nhưng Tử Quy không đồng ý, có lẽ anh ấy nghĩ tên của mình mới đẹp nhất, một người yêu bản thân mình nhiều như thế nên tôi cũng không buồn tranh cãi với anh ấy. Tiếp tục nói đến câu chuyện đằng sau Hạnh phúc ước hẹn. Sau khi đi họp hội đồng niên cùng Tử Quy nửa năm, bỗng nhiên Tỉnh Thành gọi điện cho Tử Quy, thông báo Chu Lập Đông vừa phẫu thuật xong, bạn học muốn đi thăm, hỏi anh ấy có muốn đi cùng không? Thời gian đó, Tử Quy rất bận nhưng vì thân thiết nên anh ấy vẫn đi, đương nhiên tôi cũng đi cùng. Đó là lần đầu tiên tôi gặp Chu Lập Đông, anh vừa phẫu thuật cắt một phần dạ dày không lâu, nước da xanh tái và tiều tuỵ, không nhìn ra được vẻ phong độ tuấn tú từng có. Ấn tượng đầu tiên của Chu Lập Đông với tôi là anh hay cười, dù bị ốm nhưng anh vẫn mỉm cười khiến người khác cảm thấy rất thoải mái. Lúc đó, ở bệnh viện còn có vị hôn thê của anh, dáng người cô không cao, cũng không xinh đẹp nhưng có phong cách đại tiểu thư, cô thích ra lệnh cho các y tá khiến mọi người xung quanh đều muốn tránh xa. Dường như cô ta rất thành kiến với Tỉnh Thành và Hoắc công tử, thờ ơ chào họ, đối với Tử Quy và tôi, cô có vẻ hoà khí hơn nhưng cũng chỉ nói vài câu khách sáo. Sau đó, Chu Lập Đông nói: “Em có việc thì về đi, không phải bận tâm.” Vị hôn thê của anh rất giận dữ, cuối cùng nhìn chúng tôi rồi đẩy cửa bỏ đi. Đối với sự mất lịch sự của cô ta, dường như những người khác đã quen nhưng tôi cảm thấy rất lạ, một thời gian sau vẫn còn giữ ấn tượng sâu sắc. Vì thế, trong Hạnh phúc ước hẹn, những lời miêu tả Thẩm Lợi có nhiều ác cảm. Ra khỏi bệnh viện, đột nhiên Hoắc công tử nói một câu: “Nếu không có một vị hôn thê như thế, có lẽ Lập Đông sẽ không có kết cục như thế này!” Tạ Tỉnh Thành và Tử Quy yên lặng không nói gì, tôi hỏi: “Kết cục gì?” “Bị ung thư dạ dày!” Hoắc công tử thở dài rồi nói tiếp: “Cô nói xem con người có số mệnh không?” Hoắc công tử không phải là người hay suy tư, vì sao lại nói những lời này? Tôi vẫn chưa kịp trả lời, Tạ Tỉnh Thành nói: “Hôm nào chúng ta lên chùa Đàm Chá giúp cậu ấy thắm vài nén nhang.” Sau đó, họ có đi thắp hương hay không, tôi cũng không biết, thời gian đó tôi và Tử Quy đều rất bận nên không để tâm. Sau đó khoảng hai tháng, tôi bị hỏng xe, không có cách nào về nhà nên đến công ty của Tỉnh Thành đi nhờ xe anh ấy. Công ty anh ấy cách nhà tôi khoảng hai mươi phút đi xe, trên đường thấy buồn chán nên nói chuyện phiếm, sau đó, không biết ai nhắc đến chủ đề Chu Lập Đông trước, Tiểu Tạ kể hết chuyện của Chu Lập Đông cho tôi nghe, đương nhiên chỉ kể sơ qua, bắt đầu từ lúc vào đại học. Nhà của Chu Lập Đông ở nông thôn, điều kiện gia đình bình thường, lúc học đại học, có một người bạn gái rồi chia tay sau khi tốt nghiệp, sau đó, anh đi làm cho một doanh nghiệp tư nhân, bây giờ giàu có thì không may mắc bệnh. Tôi không thích những người hay thay đổi tình cảm như thế, cho dù anh ấy có ưu tú hơn nữa. Tôi hỏi Tạ Tỉnh Thành: “Vì sao anh ấy chia tay với bạn gái thời đại học?” “Có lẽ, không hợp nhau.” Tỉnh Thành hàm hồ nói. Sau đó, tôi kể câu chuyện nói với Tỉnh Thành cho Tử Quy nghe, Tử Quy chứng thực những chuyện này, chỉ có điều hình như cô gái đó đã từng là bạn gái của Tỉnh Thành nhưng bị Chu Lập Đông chắn ngang. Chẳng trách lúc nói đến bạn gái của Chu Lập Đông, Tiểu Tạ lại ngập ngừng như thế, hoá ra là vì bên trong còn có tình cảm cá nhân muốn giấu. Lúc đó, tôi đang viết tiểu thuyết Gió đêm đăng trên http://www.jjwxc.net/ là những câu chuyện do mình tự nghĩ ra, mặc dù cũng có vài độc giả theo dõi nhưng cũng không được chào đón nhiệt tình. Tử Quy luôn phản đối việc tôi viết văn, anh ấy nói tôi quá hao tâm tổn sức, sức khoẻ của tôi vốn đã không tốt, cả ngày ôm lấy máy tính không vận động, không có lợi cho sức khoẻ nên tôi ngừng viết. Sau đó mọi người đến đại học Giao thông chơi cầu lông, Tạ Tỉnh Thành dẫn theo một cô gái rất xinh đẹp đến mức những người đàn ông có mặt ở đó đều phải ngắm nhìn, tôi hỏi Tử Quy: “Đây là ai?” Con người háo sắc này nhìn người đó hồi lâu rồi nhún vai nói: “Không biết!” Tôi thầm nghĩ: Không biết mà anh ấy nhìn kỹ thế! Vẫn là Hoắc công tử nhanh nhẹn hỏi Tỉnh Thành: “Có phải là tiểu tài nữ không?” Tiểu Tạ thật thà thừa nhận: “Cô ấy vừa bay về đây thăm Lập Đông, nhân tiện đến đại học Giao thông.” Có lẽ không cần nói cô gái này là nhân vật nào trong truyện! Lúc Chu Lập Đông lâm bệnh nặng, cô ấy vẫn đến thăm là bằng chứng đủ để hiểu rõ vấn đề. Tháng Mười năm đó, trời rất lạnh, sau khi Chu Lập Đông ra viện, anh nhanh chóng kết hôn cùng vị hôn thê nhiều tiền đó. Nghe nói, bạn bè không có ai tham gia hôn lễ. Tử Quy nhận được thiếp mời nhưng không đi, vì năm đó lúc trời vào thu, tôi bị sốt cao suốt nửa tháng, đi chữa đông y, tây y nhưng không có hiệu quả. Thời gian này, Tử Quy luôn ở bên chăm sóc tôi, đương nhiên không có thời gian đi dự tiệc. Với việc vì sao Tạ Tỉnh Thành và Hoắc Yến Phi không đi, tôi không hiểu được, có lẽ, họ cũng có việc bận rộn không thể không làm. Thật sự lúc bắt đầu có ý tưởng viết cuốn tiểu thuyết này là vào lập đông, hôm đó, tôi muốn đi ăn bánh chẻo, Tử Quy muốn ăn cá, tôi nói với anh ấy: “Trời đã lập đông, phải thuận theo thời tiết.” Anh không hiểu ý của tôi, hỏi tôi trời đã lập đông, phải thuận theo thời tiết là như thế nào? Tôi phải giảng giải hồi lâu anh mới hiểu, sau đó tôi nhớ ra, “Lập Đông, Lập Đông?” Thời điểm này không phải là có tên giống tên bạn học của anh – Chu Lập Đông sao? Lúc ăn xong quay về, tôi nói với Tử Quy: “Em muốn viết một tác phẩm, một câu chuyện về bạn học của anh, anh thấy sao?” Anh chau mày lắc đầu: “Không ra sao!” Tôi tiếp tục năn nỉ: “Chỉ viết một câu chuyện ngắn, em sẽ không mệt đâu!” Anh miễn cưỡng đồng ý nhưng đưa ra điều kiện là giám sát tôi viết. Vậy là lập đông năm 2007, tôi bắt đầu chấp bút, viết câu chuyện về Chu Lập Đông. Tôi viết truyện này rất chậm, vừa viết vừa nghĩ. Hơn nữa, tôi thay đổi cách viết nhẹ nhàng gây cười trước đây. Lần đầu tiên tôi chăm chú viết về tính cách con người. Từ nhân vật Chu Lập Đông, tôi muốn khai thác dục vọng của con người, lòng tham lam… rồi nghĩ đến việc diễn tả sự đau thương và bất lực của anh. Con người này, tôi đã tạo cho anh rất nhiều mâu thuẫn, một mặt tính toán lợi ích, mặt khác mệt mỏi với cuộc sống, thậm chí còn có lúc căm ghét chính bản thân mình. Anh nghĩ trăm phương ngàn kế để có được những điều mình chưa có – tiền bạc, cuối cùng lại cảm thấy mất mát và trống rỗng, trong lòng anh không ngừng có hy vọng mới, khi có được mọi thứ, anh mới nhận ra mình không có gì, vì thế, anh lại quay lại theo đuổi những điều trước đây mình đã từ bỏ. Một người như thế trong tiểu thuyết sẽ không được yêu thích, vì thế, khi truyện được đăng trên trang web http://www.jjwxc.net/, rất nhiều độc giả bắt đầu đả kích anh: bỉ ổi, vô sỉ… Còn có nhiều người ném đá lên đầu tôi. Thấy mọi người bình luận, tôi rất cẩn trọng, nghĩ mọi người không thích tôi nữa. Sau đó, Tử Quy chân thành nói: “Mọi người chỉ không thích nhân vật mà em tạo ra! Người như vậy rất đáng hận, cũng rất đáng thương!” Về nhân vật Hác Tư Nguyên trong truyện, như trên đã nói, chúng tôi chỉ có duyên gặp nhau một lần, để có thể sáng tạo hình tượng của cô một cách chân thật, tôi đã mượn tính cách của một người bạn, vừa dịu dàng nội tâm, vừa cá tính mạnh mẽ, có một chút kiêu ngạo và một chút thận trọng. Một người như thế sẽ khiến Chu Lập Đông không thể theo đuổi lại từ đầu, vì thế, câu chuyện này luôn luôn là bi kịch. Về vấn đề vì sao để kết cục là cái chết của Chu Lập Đông? Tôi giải thích rằng, trong hiện thực mặc dù anh trượt ngã, xu nịnh nhưng mãi mãi không bao giờ có được điều mình mong muốn, sống không vui vẻ, chết đi là một sự giải thoát. Ngoài ra còn có một người, Hác Tư Nguyên, mặc dù cô không quên được Chu Lập Đông, nhưng dù thế nào cũng không thể tha thứ cho anh, trừ khi anh chết để cô tin tình yêu của anh đối với cô không bao giờ mất, cảm giác nặng nề trong lòng cô mới biến mất. Không thể không nói rằng, tính cách con người là điều không thể lý giải. Trong quá trình viết truyện, tôi nhận được không ít tin nhắn của độc giả, mọi người hỏi bối cảnh của câu chuyện này, có người đoán là ở đại học Giao thông Thượng Hải, có người đoán là đại học Giao thông Tây An. Thật ra, lúc đầu tôi đã viết rất rõ, là đại học Giao thông Bắc Kinh, trường trung học 105 ở cổng phía tây, nhà hàng của ông Tống, khuôn viên ở cổng phía nam, thậm chí là toà nhà Tư Nguyên, hội trường Thiên Hựu, sân vận động, hồ nước… đều có thật. Còn có hàng cây ngân hạnh dưới toà nhà Tư Nguyên, vào giữa thu, lá vàng đẹp đến loá mắt. Nhưng chi tiết đẹp đẽ như thế vì sao phải không thể không vô căn cứ? Nói lại, tôi cũng ở đại học Giao thông nhiều năm, tận mắt chứng kiến biết bao mưa gió diễn ra ở đó, viết lại những ấn tượng nhiều năm về trước có lẽ vì muốn giữ lại những ký ức hoàn hảo! Tử Quy không thích tôi dành thời gian và tinh lực vào việc viết văn, anh nghĩ tôi viết một câu chuyện cũng chỉ dài vài nghìn chữ, viết xong là xong, không ngờ sau đó thấy tôi ngồi trước máy tính trầm tư suy nghĩ, liền hỏi: “Em làm gì thế?” Tôi sợ anh phản đối việc tôi tiếp tục viết nên giả vờ như không có chuyện gì vào web, nói với anh: “Lên mạng, chơi điện tử.” Lúc đó, anh bĩu môi, giận dữ nói: “Em đừng ngồi gõ máy tính suốt cả ngày, nếu không, bị ốm nữa anh sẽ không quan tâm đến em.” Nhưng sau đó, anh bận rộn đến mức không có thời gian để ý đến tôi nên tôi lại viết trộm, nửa sau của Hạnh phúc ước hẹn được viết trong hoàn cảnh đó. Lúc đó, có chuyện khiến tôi rất vui, đó là việc xuất bản cuốn Ký sự vui, khi xuất bản tên tiểu thuyết đổi thành Vứt bỏ anh là điều dũng cảm nhất, cuốn sách được biên tập rất công phu, tôi rất biết ơn anh, tôi nghi ngờ không biết kiếp trước có phải mình làm nhiều việc tốt không nên kiếp này may mắn như thế, lần đầu tiên ra sách đã có sự giúp đỡ của người khác. Cầm cuốn sách tôi rất vui, lúc đưa cho Tử Quy xem, anh không có phản ứng gì, một lúc lâu sau mới nói: “Hoá ra gần đây em chơi những thứ này.” Tâm trạng hưng phấn của tôi bị nguội lạnh. Nhưng dù thế nào tôi vẫn kiên quyết hoàn thành bản thảo Hạnh phúc ước hẹn (lúc đầu được đặt tên là Trời đã lập đông), mặc dù hơi gấp, mặc dù khó tránh khỏi sai sót, nhưng tôi đã dụng tâm viết từng chữ nên vô cùng trân trọng. Có lẽ lúc viết quá nhập tâm nên lúc hoàn thành Hạnh phúc ước hẹn, tôi bị thương tổn, rất dễ rơi vào tâm trạng buồn bã, tôi phải tĩnh dưỡng ba tháng. Thời gian đó ngoài viết, tôi không làm gì khác, đây là lần đầu tiên tôi nhập tâm như thế kể từ khi cầm bút. Chớp mắt đã sắp đến lập đông, Tử Quy nói, nếu tôi còn tiếp tục viết tiểu thuyết, nếu không thu máy tính, bọc giá sách… anh sẽ trốn trong phòng sách và phá hai cuốn tiểu thuyết Vứt bỏ anh là điều dũng cảm nhất và Cảm ơn anh, khiến em yêu Bắc Kinh mùa đông này (lúc đầu có tên là Mỗi năm có dư). Tôi biết, anh chỉ đang uy hiếp tôi, nhưng tôi cũng không thể không để tâm đến cảm xúc của anh, vì thế, sau này tôi sẽ cố gắng viết ít!
Tiểu Khả
Ngày 10 tháng 8 năm 2009 |